Oleh: Yanuar Kristi S.Kom (Pengkaji tradisi Budaya Sunda Lama dari Yayasan Haneuleum Alas Pawitran)
SUKABUMISATU.COM – Ngomongkeun sunda wiwitan kiwari pasti langsung ngarah kana hiji ageman lokal nu aya diwewengkon Sunda. Tah ngarah eces ngabahasna ngarah lain cenah komo menang melong bari ngalindur, urang buka bari rubak amparan ngarah ngawangkongna dina tataran intelektual sumber kajian nu puguh tanggeur panuduh galurna.
Taun 1972 aki Bantarwaru suwargi urut damar tangtu nu oge jd prepantun tangtu cikeusik kanekes baduy nyaturkeun :
𝑆𝑢𝑛𝑑𝑎 𝑚𝑎 𝑎𝑔𝑎𝑚𝑎 𝑘𝑎𝑚𝑖, 𝑆𝑢𝑛𝑑𝑎 𝑡𝑎 𝑑𝑖𝑝𝑢𝑛𝑎𝑟𝑛𝑎 𝑡𝑖 𝑚𝑖𝑚𝑖𝑡𝑖 𝑛𝑔𝑎𝑑𝑒𝑔 𝑏𝑎𝑡𝑎𝑟𝑎 𝑐𝑖𝑘𝑎𝑙. 𝑊𝑎𝑦𝑎ℎ 𝑗𝑎𝑔𝑎𝑡 𝑖𝑒𝑢 𝑚𝑖𝑚𝑖𝑡𝑖 𝑡𝑒𝑢𝑎𝑠 𝑠𝑎𝑔𝑒𝑑𝑒 𝑗𝑎𝑛𝑔𝑗𝑎𝑛𝑔 𝑟𝑒𝑢𝑛𝑔𝑖𝑡 𝑑𝑖 𝑠𝑎𝑠𝑎𝑘𝑎 𝑝𝑢𝑠𝑎𝑘𝑎 𝑏𝑢𝑎𝑛𝑎 𝑝𝑎𝑑𝑎 𝑎𝑔𝑒𝑢𝑛𝑔, 𝑚𝑎𝑛𝑡𝑎𝑘𝑛𝑎 𝑑𝑖 𝑘𝑎𝑚𝑖 𝑡𝑎 𝑑𝑖𝑠𝑒𝑏𝑢𝑡 𝐴𝑔𝑎𝑚𝑎 𝑆𝑢𝑛𝑑𝑎 𝑛𝑢 𝑠𝑎𝑙𝑎𝑗𝑢𝑛𝑎 𝑑𝑖𝑠𝑒𝑏𝑢𝑡 𝑆𝑢𝑛𝑑𝑎 𝑤𝑖𝑤𝑖𝑡𝑎𝑛
Tidieu tetela agama urang Sunda teh awalna mah disebut agama Sunda. Gantina sebutan jadi sunda wiwitan nyaeta dampak tina serbuan karajaan-karajaan nu baheula ngahuru Sunda Pajajaran, nya minangkana mah pieun nyamarkeun ti musuh nu ngahuru sabab kabeh turun runday sunda (pajajaran) diuudag ku nu ngahuru sunda pajajaran.
Laju ti iraha mulai bijilna sebutan/istilah Sunda wiwitan ?
Urang buka sumberna,
Istilah Sunda wiwitan hasil panaluntikan mandiri kami jeung tim kajian numutkeun sumber-sumber nu aya, mimiti bijilna kacatur tina nu disebut wangsit wangatuha nu eusina
𝐵𝑒𝑢𝑠𝑖𝑛𝑎 𝑖𝑠𝑢𝑘 𝑗𝑎𝑔𝑎𝑛𝑎 𝑝𝑎𝑔𝑒𝑡𝑜 𝑎𝑦𝑎 𝑟𝑎𝑤𝑎𝑦𝑎𝑛 𝑑𝑖 𝑎𝑟𝑒 𝑎𝑛𝑢 𝑑𝑒𝑢𝑘 𝑝𝑎𝑟𝑢𝑙𝑎𝑛𝑔 𝑑𝑒𝑢𝑖 𝑘𝑎 𝑎𝑔𝑎𝑚𝑎 𝑆𝑢𝑛𝑑𝑎, 𝑤𝑖𝑤𝑖𝑡𝑎𝑛𝑎 𝑚𝑢𝑑𝑢 𝑡𝑖 𝑘𝑎𝑚𝑖.
Wangatuha didieu teh hartina leluhur/nenek moyang
Dina kutipan diluhur eces negeskeun kecap “wiwitana” nu dimaksud diluhur hartina “ngamimitiana” lain dina bentuk kata benda mangrupa ngaran atawa label ageman jiga nu dikanyaho jaman kiwari tapi ngandung sifat kata kerja , jadi mun diutuhkeun mah kecap ” Wiwitana mudu ti kami” teh mksudna mah “ngamimitiana kudu ti urang”.
Dina paparan diluhur teges karekonstruksi kumaha jujutan sejarahna jeung timana asal muasalna sebutan sunda wiwitan teh.
Yuk lobakeun literasi ngarah ngawangkongna puguh amparan jeung puguh tanggeur panuduh galurna. Tabe pun !!
