Oleh: Yanuar Kristi, S. Kom (Pengkaji tradisi Budaya Sunda Lama dari Yayasan Haneuleum Alas Pawitran)

7 mei teh nyaeta poe lahirna prabu Siliwangi
Tepatna mah minggu 7 mei 1447

Catetan ki mocthar kala sesepuh bogor dina taun 1970 nu kapangggih ki saleh danasasmita sreng ki amis djatisunda ngamuat hiji informasi nu netelakeun :

Sanghyang siliwangi medalna dina poe kasa lemah windu sudamangsa, candrakala Nawa Mangsa Guna Desa,

Saanggeusna diangkakeun teh eusi catetan tadi nincak di radite, 18 Sudamangsa 1369 taun saka.
Hasil konversi tina penanggalan radite 18 sudamangsa teh mun dina kalender masehi mah 7 mei 1447
Urang pedar hiji-hiji
Radite mun dina kalender bali mh redite mun di kalender jawa mah aya nu nyebut reditya atawa radite nu hartina minggu mun dina basa urang mah

Timana 18 ?
Nyaeta tina kecap lemah windu
Lemah th di itungan candra sengkala mah kieu,
Lemah boga watek nilai 1
Windu nilaina 8
Jadi diangkakeun mah 18
Ari sudamangsa ?
Tah didieu teu sakabeh urang sunda kiwari apal yen urang teh boga ngaran2 bulan sorangan, numutkeun bewara pantun Pajajaran Bogor mah
Bulan ka 1… Mangsa Guru
Bulan ka 2… Mangsa Bumi
Bulan ka 3… Mangsa Ratu
Bulan ka 4… Mangsa Désa
Bulan ka 5… Mangsa Ngarang
Bulan ka 6… Mangsa Lilir
Bulan ka 7… Mangsa Rarawat
Bulan ka 8… Mangsa Dadama
Bulan ka 9… Mangsa Séséla
Bulan ka10… Mangsa Budi
Bulan ka11… Suda Mangsa
Bulan ka12… Mangsa Bakti
Isukna sanggeus PURNAMA PENUH (PURNAMASARI) bulan Agustus taun 2019, éta nincak di Mangsa Guru,
mun diitung dina kalender kiwari, Sudamangsa teh nincak dina bulan Mei kalender masehi

Tahun 1369 ngitung dina candra sengkala nawa mangsa guna desa mun dijentrekeun nilaina
Nawa 9
mangsa 6
Guna 3
Desa 1
Dibalikeun jd 1369 sabab maca candrasengkala mh macana jd dibalikeun.

Kunaon mudu kitu ?
Tah lebah dieu mah ngaguar candra sengkala teh emang rada rieut kami geh, engke we mun aya ksmptan urang bareng-bareng ngaguar khusus ngeunaan candrasengkala.
Tp saeutik lah sbg gambaran urg jentrekeun
Dina kaitan nyusun candrasengkala diurang teh nu bres kapanggih teh saenyana nganut dua sistim, nu hiji sistim naskah nagarakertagama nu kadua sistem naskah pararaton
Ari nagara kertagama mah candrasengkala hnteu ngawangun omongan anu ngaleunjeur aya hartina, cukup ku ngaberendelkeun kecap anu aya ajen angkana atau aya nilai angkana
Ari pararaton mah candrasengkala teh kudu mangrupa omongan anu eusina luyu jeung kaayaan atawa suasana kajadian anu digambarkeuna
Contoh dina naskah kropak 630 atau sanghyang siksakandang karesian mah candrasengkalana nora 0 catur 4 sagara 4 wulan 1 dibaca 1440 saka
Atau dina prasasti gegerhanjuang bah 3 guna 3 apuy 3 dica 1 dibaca 1333 saka
Tah kitu lah saalit ngabahas candrasengkala mah,

Jadi catetan poe kasa lemah windu sudamangsa, candrakala Nawa Mangsa Guna Desa mun dihartikeun mah poe minggu tanggal 18 sudamangsa 1369,
Tidinya dikonversikeun ka kalender masehi, tambahkeun 78 taun
1369+78 = 1447